دانلود پروژه پروژه بررسي اثرات زيست محيطي آب و فاضلاب تحت word دارای 109 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود پروژه پروژه بررسي اثرات زيست محيطي آب و فاضلاب تحت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود پروژه پروژه بررسي اثرات زيست محيطي آب و فاضلاب تحت word

بخش اول
بررسی اثرات زیست محیطی سازه های آبی بر روی آبزیان
چکیده  
مقدمه  
اثرات احداث سد و پل بر روی  رودخانه  
سیمای زیست محیطی رودخانه های مهم ایران  
کاهش سطح آب در مردابها و خلیجها  
احداث سدها  
احداث موانع در رودخانه  
آلوگیهای صنعتی  
سموم و کودهای شیمیایی  
بررسی راه حلها  
براساس نوع کارکرد  
نتیجه گیری و پیشنهادات  
بخش دوم
اثر لجن فاضلاب بر غلظت تعدادی از عناصر غذایی و ویژگی های شیمیایی خاک
چکیده  
مقدمه  
مواد و روش ها  
نتایج و بحث  
خصوصیات خاک ها  
خصوصیات لجن فاضلاب  
تاثیر لجن فاضلاب بر غلظت عناصر غذایی و خصوصیات شیمیایی خاک  
اثر کاربرد لجن بر خصوصیات شیمیایی خاک  
هدایت الکتریکی عصاره اشباع   
ظرفیت تبادل کاتیونی  
تاثیر لجن فاضلاب بر عملکرد اسفناج  
نتیجه گیری  
سپاس گزاری  
بخش سوم
اثر آبیاری با پساب بر برخی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک
چکیده  
مقدمه  
مواد و روش ها  
نتایج و بحث  
طبقه بندی فاضلاب ورودی  
بافت خاک  
ارزیابی اراضی منطقه به خاطر استفاده از پساب  
جرم مخصوص ظاهری  
درصد رطوبت در حد گنجایش زراعی   
وزن مخصوص حقیقی  
نفوذپذیری  
نتیجه گیری  
تشکل و قدردانی  
بخش چهارم
بررسی آلودگی ناشی از پسابهای حاوی فلزات سنگین واحدها و کارگاههای آبکاری استان اصفهان
چکیده  
مقدمه  
مواد و روشها  
نتایج  
موقعیت استقرار واحدهای آبکاری  
بررسی و تعیین فرآیند آبکاری در واحدهای مختلف  
تعیین مشخصات کمّی و کیفی فاضلاب واحدهای آبکاری  
مشخصات کیفی فاضلاب صنعتی واحدهای آبکاری  
تعیین مدت زمان فعالیت کارگاههای آبکاری  
وضعیت منابع آب زیر زمینی و میزان اثر گذاری دفع فاضلاب واحدهای آبکاری  
نتیجه گیری  
بحش پنجم
انتقال و زوال طبیعی سیانور در خاک مطالعه موردی دشت موته
چکیده  
مقدمه  
مواد و روش ها  
نتایج و بحث  
نتیجه گیری  
قدر دانی  
بخش ششم
اثر لجن و کمپوست در حذف آمونیاک از پساب بخش کک سازی کارخانه ذوب آهن اصفهان
چکیده  
مقدمه  
مواد و روش ها  
مکان های نمونه برداری  
نتایج و بحث  
نتایج حاصل از تاثیر لجن و کمپوست بر روی میزان حذف آمونیاک از پساب  
نتایج حاصل از تاثیر متقابل گلوکز و مواد معدنی بر میزان حذف آمونیاک از پساب  
نتایج بررسی تاثیر زئولیت و کلرور کلسیم بر میزان حذف آمونیاک توسط لج  
نتایج حاصل از بررسی تاثیر کلرور کلسیم بر میزان حذف آمونیاک از پساب  
نتایج حاصل از میزان حذف آمونیاک از محیط مصنوعی توسط لجن و کمپوست  
مقایسه میزان حذف آمونیاک توسط لجن و کمپوست در پساب و محیط   
نتیجه گیری  
حذف آمونیاک توسط کمپوست  
دلایل کارآیی پایین میزان حذف جذبی آمونیاک توسط لجن و کمپوست  
استفاده از پیش تیمار کلرورکلسیم و زئولیت  
استفاده توام از لجن و کمپوست  
تاثیر گلوکز و مواد معدنی  بر میزان حدف آمونیاک توسط لجن و کمپوست  
قدر دانی  
بخش هفتم
ارزیابی عملکرد فرآیند اسمز معکوس در حذف آرسنیک از آب
چکیده  
مقدمه  
حذف آرسنیک توسط غشاء با استفاده از روش اسمز معکوس  
مواد و روش ها  
نتایج  
تاثیر فشار  
تاثیر دما  
بحث و نتیجه گیری  
منابع

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود پروژه پروژه بررسي اثرات زيست محيطي آب و فاضلاب تحت word

1)                 آذری تاکامی ، قباد، 1363 . اصول تکثیر و پرورش ماهی ، جلد اول ، انتشارات وزارت کشاورزی

2)                 سازمان حفاظت محیط زیست ، دستورالعمل ثبت وقوع مرگ و میر ماهیهای رودخانه ها و نحوه گزارش رسانی

3)                 شرکت شیلات ، 1369 ، مجموعه مقالات کنفرانس بهره برداری از ذخایر آبهای خزر

4)                 شرکت شیلات ، 1371 ، گزیده ای از بازار محصولات دریایی ، فائو

5)                 معاونت تحقیقاتی سازمان حفاظت محیط زیست ، ( 1371 ) ، استاندارد خزوجی فاضلابها ، انتشارات دفتر آموزش زیست محیطی ، 10 ص .

6)                 هیئت تحریریه ، ( 1370 ) ، ضرورت جمع آوری و تصفیه فاضلاب در ایران . فصلنامه آب و فاضلاب کشور ، پیش شماره .

7)                 فیضی ، م . ( 1380 ) مقایسه تاثیر مصرف پساب فاضلاب و آب چاه بر روی خاک و گیاه در شمال اصفهان . گزارش نهایی طرح ، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان .

8)                 مهندسین مشاور زایند آب ، ( 1370 ) ، طرح شبکه آبیاری دشت برخوار اصفهان .

9)                 حسینیان ، م . ر ، ( 1369 ) . اصول راحی تصفیه خانه های فاضلاب شهری و پساب صنعتی ، انتشارات شهرآب ، فصل های اول و دهم .

10)            ابراهیمی ، ن . ( 1380 ) . بررسی اثر کودهای آلی بر خصوصیات شیمیایی خاک و جذب عناصر به وسیله ذرت و گندم ، پایان نامه کارشناسی ارشد خاک شناسی ، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه صنعتی اصفهان .

11)            شریعتی ، م . ر . ( 1365 ) . فاضلاب منبع غذایی و اثرات سوء آن . موسسه تحقیقات خاک و آب ، نشریه 688

12)            خوش منش ، ا . ( 1371 ) ، ترکیب فلزات سنگین در پساب تعدادی از واحدهای آبکاری شهر اصفهان و خطرات زیست محیطی آنها م آب و فاضلاب ، 8 ، 15 – 10 .

13)            موثقی ، ک . ( 1379 ) بهینه سازی حذف سیانید ار پسابهای صنعتی در مقیاس پایلوت ، م . ب و فاضلاب 24 ، 45 – 42

14)            فرازمند ، ع . ( 1380 ) تصفیه پسابهای حاوی فلزات سنگین به روش احیای باکتری های سولفاتم . آب و فاضلاب ، 37 23 – 16 .

15)            فردوسی ، س . ( 1372 ). مدیریت پسماندهای شیمیایی ، سازمان بازیافت و تبدیل مواد ، تهران .

16)            پور مقدس ، ح کرد مصطفی پور ، ف علیدادی ، ح . ، و حیدری ، غ ح . ( 1383 ) . حذف آرسنیک آ ب با استفاده ازپراکسید هیدروژن و کلراید فریک ، . م . علمی – پژوهشی مرکز تحقیقات بهداشت محیط ، 1 ، 53 – 60 .

17)            مدائنی ، س . س . ( 1381 ) غشاء ها و فرایندهای غشایی ، چا پ اول ، انتشارات طاق بستان

18)            مسافری ، م ، ( 1384 ) . بررسی عوارض ناشیاز آرسنیک در آب استان کردستان و روشهای حذف آن از آب آشامیدنی ، پایان نامه دکترا ، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران .

بررسی اثرات زیست محیطی سازه های آبی بر روی آبزیان

چکیده:

با رشد روزافزون جمعیت و افزایش تقاضای استفاده از آب به منظورهای کشاورزی، شرب و صنعت لزوم سرمایه گذاری و توسعه در بخش آب اجتناب ناپذیر است. در این بین، تاثیر اجرای پروژه های آبی بر مسائل زیست محیطی باید مد نظر قرار گیرد، زیرا ایجاد تاسیسات آبی بر روی رودخانه ها و طرحهای عمرانی مربوط به آنها می تواند به شکلهای مختلف بر روی محیط زیست اثر گذارد. مقاله حاضر درباره اثرات زیست محیطی سازه های آبی شامل سدها، بندهای انحرافی، آبگیرها و آبگیرهای مربوط به نیروگاهها در رودخانه های مهم ایران به ویژه اثراتی که در ذخایر آبزیان دارد بحث می کند و مهمترین این اثرات  عبارتند از : محروم شدن از تولید مثل طبیعی آبزیان، تغییرات حرارتی در اثر احداث سدها و رودخانه ها، ته نشین شدن رسوبات در پشت سدها و تخلیه رسوبات . همچنین روشهای مهندسی در زمینه رفع اثرات منفی زیست محیطی شامل تاسیسات هیدرولیکی حفاظت ماهی در سدها و آبگیرهای آبیاری، آبگیرهای توربینها و تاسیسات عبوردهنده ماهی شامل شوتها، آسانسورهای ماهی رو، حوضچه های پلکانی ماهی رو و آسانسورهای هیدرولیکی ماهی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.در انتها، طرح مدلی برای تعیین ضرایب هیدرولیکی مربوط به حوضچه های پلکانی ارائه می شود و به لزوم تدوین استانداردها و دستور العمل های مربوطه نیز اشاره می گردد

مقدمه :

تحقیقات نشان داده که از 41600 گونه مهره دارانی که تاکنون شناخته شده اند قریب به 1/48 درصد را ماهیها تشکیل می دهند . ماهیها نزدیک به 20 درصد از مجموع پروتئین حیوانی مورد احتیاج بشر را تامین می کنند (آذری تا کامی ، 1363) براساس گزارس سال 1371 سازمان خوار وبار کشاورزی ملل متحد (فائو؟)سالیانه حدود 79 میلیون تن صید از آبهای مختلف کره زمین صورت می گیرد. که کشور ایران با میزان 250000 تن صید ماهی در سال مقام چهل و هشتم را در بین کشورهای جهان دارا بوده است (شرکت شیلات، 1371) نقشی که آبزیان در چرخه اکولوژیکی دارند از اهمیت ویژه ای برخوردار است و تولید محصولات متنوعی همچون پودر و کنسر ماهی ، مواد شیمیایی و دهها صنعت وابسته به آبزیا، دراقتصادو زندگی روزمره مردم جهان تاثیر بسزائی دارند. لیکن ، بسیاری از ماهیهای پر ارزش کره زمین بر اثر ازدیار جمعیت، آلودگی محیط و محدود شدن محلهای تخم ریزی در اثر دخالت بشر و عوامل دیگر در شرف نابودی هستند. بنابراین باید به مسایل مربوط به حفاظت ماهیهای مختلف که محیط زیست آنها در اثر احداث سازه ها تخریب می شود توجه شود و روشهای مهندس  مهندسی در زمینه رفع ایان موانع مورد بررسی قرار گیرد

اثرات احداث سد و پل بر روی  رودخانه

صرفنظر از اثرات سودمند احداث سدها و تاسیسات آبی، این گونه تاسیسات با تغییرات اکولوژیکی موجب نابودی و انقراض نسل بسیاری از ماهیها و آبزیان می گردند

الف- با ایجاد سدها، ماهیها به طور عمده از تولید نسل طبیعی محروم می شوند، زیرا بستر لازم جهت تخم ریزی آنها به شدت تغییر می کند. بطور مثال بسترهایی که آزاد ماهیها جهت تخم ریزی انتخاب می کنند، بسترهای فقره سنگی و یا شنی است

ب- احداث سدها بر روی رودخانه ها سبب تغییرات حرارتی و زیست محیطی می شود که این تغییرات حرارتی در دریاچه سدها بستگی به ارتفاع سد دارد. در سدهای مرتفع، اختلاف درجه حرارت در سطح و عمق دریاچه پشت سدگاهی به 10 درجه سانتی گراد می رسد. ماهیهایی که با گرم شدن آب به طرف محل تخم ریزی مهاجرت می کنند با باز شدن دریچه های آبگیر زیرسد و کاهش درجه حرارت آب رودخانه دچار تنش شده و تخم ریزی نمی کنند

ج- ته نشین شدن رسوبات در پشت سدها ارزش عناصر حیات زا را کاهش داده و سبب عدم رشد کافی پلانکتونها و بنتوزها در رودخانه ها و دریاها، که نقش مهمی در تغذیه ماهیها دارند، می شود

د- گاهی اوقات جهت تخلیه رسوبات داخل مخزن سد از دریچه های آبگیر تحتانی سد استفاده می شود با گشودن کلیه دریچه ها و شستشوی رسوبات، مقادیر عظیمی از رسوبات بطور ناگهانی وارد رودخانه می شود که این مسئله سبب افزایش ناگهانی وارد رودخانه می شود که این مسئله سبب افزایش ناگهانی غلظت مواد معلق در آب شده و تلفات بی شماری را پی خواهد داشت. طبق گزارشات، اگر میزان گل و لای آب رودخانه از 5% تجاوز کند این مواد وارد برونشهای ماهیها شده و از تنفس آنها جلوگیری خواهد رد (سازمان حفاظت محیط زیست )

هـ – با احداث سدها، راه ماهیهای مهاجر که به دلیل فیزیولوژی تولید مثل جهت تخم ریزی به قسمتهای علیای رودخانه مهاجرت می نمایند بسته شده و درنتیجه از تولید مثل طبیعی محروم می مانند

و- پلهایی که بر روی رودخانه احداث شده اند اغلب دارای فونداسیون بلندی می باشند که راه مهاجرت ماهیها را بسته و همان عوارض سدها را در تخم ریز ماهیهای مهاجر بوجود می آورند

ز- با ورود ماهیها به کانالهای آبیاری و ورودیهای کانال نیروگاههای آبی، بعضی از آنها تلف می شوند

ح- در بعضی مناطق، از جمله حوزه آبریز دریای خزر با ایجاد سازه ها و انحراف آب، پاره ای از مردابها و خلیجها که نقاط تخم ریزی بسیاری از ماهیها را تشکیل می دهند رو به خشکی نهاده و یا با افزایش بیش از حد غلظت نمک،آب آنها برای ماهیها غیر قابل استفاده گشته است

سیمای زیست محیطی رودخانه های مهم ایران :

الف- حوزه آبریز دریای خزر

دریای خزر محیط زیست مجموعه ای از گونه های مختلف آبزیان است. این دریای یکی از جایگاههای مناسب انواع ماهیهای خاویاری در جهان بوده و بزرگترین سرمایه آن رودخانه هایی است که آن را تغذیه می کنند. این رودخانه ها مهمترین زادگاههای پرورش و تکثیر آبزیان است. جدول 1 گونه های مختلف ماهیهای مهاجر در رودخانه های مهم منتهی به دریای خزر را نشان می دهد (شیلات، 1369 و سعادتی ، 1977)

طول سواحل جنوبی ایران در دریای خزر حدود 681 کیلومتر است که مجموعاً 140 رودخانه کوچک و بزرگ از استانهای گیلان و مازندران به آن می پیوندد رودخانه سفید رود با وسعت حوزه آبریز 56200 میلیون متر مکعب در سال یکی از مهمترین رودخانه های جنوبی خزر محسوب می شود . کاهش سریع ذخایر آبزیان دریای خزر که سهم بسزایی در اقتصاد منطقه و سطح ملی دارد پیامدهای زیست محیطی ناگواری را به همراه داشته که دخالت انسان (به صورتهای زیر) در روند توسعه را می توان عامل عمده این دگرگونی دانست

کاهش سطح آب در مردابها و خلیجها :

به عنوان مثال می توان از مشکلات موجود در مرداب انزلی نام برد. این مرداب یکی از بزرگترین مکانهای طبیعی تخم ریزی ماهیها، از جمله ماهی سفید، می باشد. با از بین رفتن محلهای طبیعی تخم ریزی در مرداب انزلی، ذخایر نقصان می یابد

احداث سدها :

احداث سد بر روی رودخانه های حوزه جنوبی دریای خزر به منظور مصارف مختلف سبب کاهش دبی رودخانه به هنگام مهاجرت ماهیها شده و در نتیجه ماهیها محلهای طبیعی تخم ریزی خود را از دست میدهند. با توجه به سوابق موجود، قبل از احداث سد منجیل اصلی ترین محل مهاجرت و تخم ریزی ماهیهای خاویاری رودخانه سفید رود محسوب شده است. احداث سد مخزنی و سدهای انحرافی تاریک و سنگر سبب گردیده که بخش قابل توجهی از شرایط اکولوژیکی این رودخانه در سواحل جنوبی تغییر یافته و مانعی برای مهاجرت ماهیها شود. سد چشمگیری بر روی رودخانه های منتهی به دریای خزر نیز باعث قطع مهاجرت و تخم ریزی انواع ماهیهای مهاجر و کشاندن بچه ماهیها به مزارع و تلف شدن آنها می گردد

احداث موانع در رودخانه :

احداث پل با سکوهای بلند در جاده های ساحلی بر روی رودخانه های حوزه جنوبی خزر نه تنها ماهیها را از رسیدن به محلهای طبیعی تخم ریزی باز می دارد بلکه باعث تجمع ماهیها در پای پلها ،انباشتگی و از بین رفتن تخمها، و آسان شدن صید ماهیها توسط صیادان غیر مجاز می شود به عنوان مثال در اثر احداث مانعی در حدود 200 متری پل اصلی بابل – آمل (موزیرج) هیچیک از ماهیهای مهاجر این رودخانه (شاه کولی، سیاه کولی و ماهی سفید)قادر به عبور از این مانع نشده اند(شیلات،1369)

آلوگیهای صنعتی :

ورود فاضلابهای صنعتی به رودخانه ها از عوامل مهم محدود کننده محلهای طبیعی تخم ریزی ماهیها به شمار می آید. به عنوان مثال در گذشته، رودخانه هایی به شمار می رفتند که ماهیها به مقدار فراوان جهت تخم ریزی به آنها مهاجرت می نمودند. درحال حاضر این رودخانه ها به خاطر آلودگیهای صنعتی اهمیت خود را از  دست داده اند

همچنین، نیروگاههای کنار رودخانه ها و دریا، ازجمله نیروگاه نکا، جهت خنک کردن دستگاهها حجم عظیمی از آب را مکیده و دوباره به محل اولیه بر می گردانند. در جریان این چرخش آب،علاوه بر اینکه تعداد بسیار زیادی از ماهیها و آبزیان در میان فیلترها و صافیها در محل آبگیری سیستم چرخش آب از بین می روند، تغییرات آب برگشتی گاهی تا 10 درجه سانتیگراد می رسد و اثرات مخربی در محیط زیست جانداران دریایی بدنبال خواهد داشت

سموم و کودهای شیمیایی :

در اثر گسترش شبکه های آبیاری و سطح زیر گشت آبی، و مصرف بی رویه کود و سموم شیمیایی، تغییرات شدید شیمیایی در برکه ها و رودخانه ها ایجاد شده و محیط زیست آبزیان به خطر می افتد

ب- حوزه آبریزخلیج فارس و دریای عمان

گر چه نوع ماهیهای خلیج فارس نسبت به ماهیهای دریای خزر متفاوت می باشد (مثلاً ماهی گرانبهای خاویاری و ماهی سفید در آبهای جنوب ایران یافت نمی شود )ولی در عوض ماهیهای خوراکی و صنعتی خلیج فارس به حدی متنوعند که می توان گفت ثروت خلیج فارس از لحاظ شیلاتی کمتر از دریای خزر نیست. طول سواحل ایران در دریای عمان و خلیج فارس 2143 کیلومتر است. مهمترین رودخانه های این حوزه آبریز عبارتند از کارون، جراحی، دز، کرخه، زهره، مند، هندیحان، دالکی، سمیره، سرباز،باهوکلات و میناب بر روی این رودخانه ها نیز تعدادی سد مخزنی و انحرافی ساخته شده است

رودخانه کارون از مهمترین این رودخانه ها است و در بین آبزیان این رودخانه نمونه هایی از ماهیهای جنوب غربی هندوستانو همچنین در مسیر جنوبی آن نیز نمونه هایی از ماهیهای خلیج فارس که وارد این رودخانه می شود دیده شده است. سیستم آبی این رودخانه در ارتباط با سیستم آبی دجله و فرات می باشد. این ارتباط طی سالیان متمادی چندین بار به علت تغییرات جوی اتفاق افتاده است

ج- علاوه بر خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر ، منابع دیگری برای تولید و پرورش ماهیها وجود دارند که شامل رودخانه ها، دریاچه های طبیعی، دریاچه سدها و بندهای انحرافی داخل کشور می باشد گونه های مختلفی از ماهیها در دریاچه سد ها زندگی می کنند که برای تخم ریزی به رودخانه های منتهی به دریاچه مهاجرت می نمایند. دریاچه سدهای امیر کبیر ،لار و لتیان مهمترین محل برای زیست گونه های مختلف ماهی از جمله آزاد ماهیها می باشد

بررسی راه حلها :

1- احداث راههای عبور ماهی در زیر پلها و سدها جهت ادامه مهاجرت ماهیها به مناطق تخم ریزی و ایجاد آسانسورهای حمل ماهیها از پایین دست به پشت سد

2- پیش بینی و تعبیه تورهای محافظ در تاسیسات آبگیری سدهای انحرافی و آبگیرهای مربوط به نیروگاههای آبی به منظور حفاظت و هدایت ماهیها به طرف پایین دست رودخانه

3- چون کیفیت آب در حفظ حیات آبزیان فوق العاده مهم بوده و مواد آلوده کننده و سمی می توانند سبب مرگ ماهیها شوند، باید راههایی پیش بینی نمود که ورود فاضلابهای خام و سمی به محیط دریاچه سدها و رودخانه ها غیر ممکن و یاکم شود. نبایستی به موادی که آب را تیره و کدر کرده و دید ماهی را برای تغذیه کاهش می دهد اجازه ورود به دریاچه سدها داده شود. در مناطق معدنی و در مکانهایی که امکان وقوع فرسایش شدید وجود دارد باید در بررسیهای دقیقی در مورد اثرات رسوب گذاری انجام گیرد. احداث سدهای رسوبگر می تواند راه حلی برای این مسئله باشد

4- درجه حرارت آب کنترل کننده زمان مهاجرت، پرورش، تغذیه و تولید مثل ماهیها است و بر اشتها، رشد، شدت ضربان قلب و اکسیژن مورد نیاز ماهیها اثر می گذارد. هر گونه خاصی از ماهی قادر است در طیفی از درجه حرارت مشخص ادامه حیات دهد. بنابراین بایستی به دامنه درجه حرارتی که در دریاچه سد و جریان پایین دست سد وجود دارد توجه شود. درجه حرارت زیاد آب در دریاچه های کم عمق سد ها و همچنین خروجی آنها می تواند مانع تخم ریزی انواع ماهیهای سرد آبی، از جمله قزل آلا، گردد. بنابراین شبکه های خروجی باید به گونه ای تعبیه شوند که اثر منفی در محیط زیست ماهیها نگذارند

5- جلوگیری از تخریب بستر رودخانه ها و ایجاد مناطق تخم ریزی طبیعی در پایین دست سدها

6- با توجه به احداث سدها بر روی رودخانه ها و به دلیل نیاز اکولوژیکی گونه هایی ازماهیها که مواد غذایی آنها از پیرامون رودخانه ها تامین می شود، و از آنجایی که میزان غذای حمل شده رابطه مستقیمی با میزان دبی آب رودخانه دارد،بنابراین نیاز به حداقل دبی جریان جهت حفظ شرایط زیست محیطی ماهیها وجود دارد. از طرف دیگر، افزایش و گسترش گیاهان سبز پیرامون رودخانه ها نیز بستگی به عمق جریان دارد.بنابراین، باید طراحان پروژه های آبی هماهنگیهای لازم را کارشناسان محیط زیست و شیلات به عمل آورده و دبی ویژه ای را به طور دایمی به منظور تامین نیاز محیط زیست در پایین دست تاسیسات آبی اختصاص داده و در برنامه بهره برداری از مخازن سدها در نظر گیرند

سازه های حفاظت ماهی

براساس نوع کارکرد :

سازه های کنترل و حفاظت ماهی به صورت زیر طبقه بندی می شوند

1-تاسیسات حفاظت ماهی و 2- تاسیسات عبور دهنده ماهی

تاسیسات نوع اول به منظور حفاظت ماهیها از تلف شدن در تاسیسات آبگیری کانالهای آبیاری و آبگیرهای نیروگاهها بکار می رود (شکل1) مبانی طراحی این تاسیسات از استانی به استان دیگر و از رودخانه ای به رودخانه دیگر متفاوت است وقبل از طراحی باید مشورتهای لازم با ادارات مربوطه انجام گیرد

تاسیسات نوع دوم که ماهیها به کمک آنها قادرند به طرف بالا دست رودخانه ها مهاجرت نمایند عبارتند از: احداث راههای عبور ماهی روی سدها یا ساختمانهای هیدرولیکی دیگر، که دارای سابقه طولانی است . انواع متداول سازه های عبور دهنده ماهی عبارتند از: شوتها ماهی (شکل 2) آسانسورهای ماهی

حوضچه های پلکانی ماهی (شکل های 3و 4 ) و آسانسورهای هیدرولیکی (شکل 5) که مبانی هیدرولیکی و طراحی متفاوتی دارند. از میان انواع ارائه شده،نوع حوضچه های پلکانی در موارد زیادی استفاده شده است که شامل حوضچه ها با استخرهای پی درپی می باشد به نحوی که هر حوضچه  بلافاصله بعد از حوضچه  قبلی و در رقوم پایین آن وصل می شود. ارتباط حوضچه ها به وسیله سرریز یا روزنه برقرار می گردد. در سال 1883 میلادی، بر روی سد تس این سازه تعبیه شده که دارای 80 حوضچه با اختلاف سطح آب 38 سانتیمتر در هر حوضچه بوده است (توماس، 1979). قدیمی ترین سازه انتقال ماهی رو بر روی سد انحرافی کرخه احداث شده است. در سالهای اخیر نیز بر روی سد انحرافی تجن در ساری این سازه پیش بینی شده است. طراحی این سازه به نحوی است که رقوم کف رودخانه 50/25 و کف کانال آبیاری در رقوم 70/26 و کف اولین حوضچه پلکانی ماهی رو در رقوم 20/28 قرار دارد. به این ترتیب، درصورتی آب وارد حوضچه های پلکانی می شود که ارتفاع آب در کانال بیشتر از 5/1 متر باشد

دستورالعملها و توصیه های طراحی حوضچه های پلکانی

این نوع سازه ها برای سدها با ارتفاع حدود 20 متر مناسب می باشد. سرعت جریان آب در حین انتقال از بالا دست به طرف پایین دست، توسط موانعی که به صورت دیواره های کامل یا نیمه کامل استخرها را از یکدیگر جدا میکند، کاهش می یابد ابعاد استخرها انتقال پیدا می کند. ارتباط بین حوضچه ها به صورت قرار گرفتن سر ریز در دیواره های بین حوضچه هاو یا قرار گرفتن روزنه مستغرق در دیواره ها،یا هردو، می باشد. مرتبط کننده وزنه ای برای انتقال ماهیها از حوضچه ای به حوضچه دیگر به تلاش و زحمت کمتری نسبت به نوع سر ریزی نیاز دارد. روزنه به صورت یک سوراخ مستطیلی یا دایره ای در میان ماهی است، می باشد این آزمایش می تواند در داخل یک فلوم شیشه ای شیبدار انجام شود

به دلیل سادگی و قابلیت تغییر مدلهای چوبی،همچنین ارزانی و دسترس بودن چوب نسبت به مواد دیگر، ازتخته استفاده می شود مدلهای سرریزی و روزنه در حالتهای مختلف در طول فلوم به نحوی کارگزاری می شود که فضای بین دو سر ریز تشکیل حوضچه های را بدهد و فاکتورهای مورد نظر برای تعیین ضریب تخلیه (c ) جهت طراحی اندازه گیری می شود

نتیجه گیری و پیشنهادات :

1- با توجه به اهمیت مسایل زیست محیطی، طراحان پروژه های آبی باید هماهنگیهای لازم را با کارشناسان شیلات و محیط زیست بعمل آورده و دبی ویژه ای را به طور دایمی به منظور تامین نیاز محیط زیست در برآورد نیازهای پروژه در پایین دست رودخانه اختصاص داده و در برنامه ریزی منابع آب در نظر گیرند

2- چون کیفیت آب در حفظ حیات آبزیان و در نتیجه چرخه اکوسیستم مهم بوده و مواد آلوده کننده سبب مرگ آبزیان می شوند باید از ورود فاضلابهای خام و سمی و پسابهای کارخانجات آلوده کننده محیط زیست به محیط رودخانه و دریاچه سدها جلوگیری بعمل آید

3- باتوجه به اهمیت مسایل زیست محیطی،اصلاح شرح خدمات طرحهای آبی، بخصوص آبزیان لازم می باشد

4- آشنا کردن کارشناسان امور آب با مسایل زیست محیطی از طریق دوره های کوتاه مدت و دراز مدت

5- سرمایه گذاری درتحقیقات مربوط به سازه های کنترل آب و حفاظت ماهی

6- احداث راههای عبور ماهی بر روی سازه های آبی رودخانه های منتهی به دریا و آبهای داخلی

 اثر لجن فاضلاب بر غلظت تعدادی از عناصر غذایی و ویژگی های شیمیایی خاک